Σε όσους έχουν νοσήσει βαριά από κορωνοϊό είναι αναγκαία η όσο το δυνατόν πιο άμεση αναπνευστική και μυοσκελετική φυσικοθεραπεία.
Του Ελευθέριου Μπουρνουσούζη, Φυσικοθεραπευτή PT, Msc, PhD (cand), Υπεύθυνου Δημοσίων Σχέσεων Π.Σ.Φ. Ν.Π.Δ.Δ. & Προέδρου Περιφερειακού Τμήματος Αττικής Π.Σ.Φ., πρώην Αντιπροέδρου της Α’ ΔΥΠΕ Αττικής.
H λοίμωξη COVID-19 οφείλεται στον ιό SARS-CoV-2 που μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων ή με άμεση ή έμμεση επαφή με εκκρίσεις του αναπνευστικού συστήματος. Συμφώνα με διεθνείς μελέτες παρατηρείται ένα ευρύ φάσμα που περιλαμβάνει την ασυμπτωματική λοίμωξη ή τη συμπτωματική λοίμωξη με ήπια έως και επίμονα συμπτώματα, όπως είναι ο πυρετός, ο βήχας, η δυσκολία στην αναπνοή, οι μυαλγίες, το ρίγος, η ανοσμία, η ρινική καταρροή, ο κοιλιακός πόνος και οι διαρροϊκές κενώσεις. Εκτιμάται πως οι περισσότεροι άνθρωποι που θα νοσήσουν από COVID-19 λοίμωξη θα έχουν ήπια συμπτώματα, αλλά ένα ποσοστό, περίπου το 14% εξ αυτών θα αναπτύξει μια σοβαρή αναπνευστική λοίμωξη, που θα απαιτήσει τη νοσηλεία τους για υποστήριξη της αναπνευστικής λειτουργίας και ένα ποσοστό 4-5% εξ αυτών θα απαιτήσει την εισαγωγή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας για 3 έως 8 ημέρες. Σε αυτούς τους ασθενείς που θα έχουν νοσηλευτεί σε θάλαμο Covid ή σε ΜΕΘ με σοβαρή λοίμωξη, συχνά θα εμφανιστεί κόπωση, έντονη μυϊκή αδυναμία, εμμένουσα δύσπνοια και διαταραχές ισορροπίας. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμμένουν ακόμα και 6 μήνες μετά την οξεία λοίμωξη, για αυτό είναι αναγκαία η όσο το δυνατόν πιο άμεση έναρξη της αναπνευστικής και μυοσκελετικής φυσικοθεραπείας για τη γρήγορη επάνοδο στα προηγούμενα επίπεδα ανεξαρτησίας και λειτουργικότητας. Με την παροχή φυσικοθεραπείας, κατά τη νοσηλεία, θα διευκολυνθεί η γρήγορη έξοδος από τη ΜΕΘ και τις κλίνες COVID και έτσι θα αποφορτιστούν ταχύτερα οι νοσοκομειακές κλίνες και θα μειωθούν οι πιθανότητες ανάπτυξης άλλων προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την παρατεταμένη παραμονή σε νοσοκομείο, αλλά και στη μείωση του κινδύνου επανεισδοχής.
Για να επιτευχθούν τα παραπάνω θα πρέπει να αποτελέσει η φυσικοθεραπεία αναπόσπαστο κομμάτι της περίθαλψης σε κάθε στάδιο αυτής στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα υγείας:
- Στην οξεία και κρίσιμη φάση της νοσηλείας σε ΜΕΘ και σε κλίνες COVID όπου παρέχουν παρεμβάσεις που βοηθούν στη βελτίωση της οξυγόνωσης, της κάθαρσης των εκκρίσεων, στον απογαλακτισμό από τη μηχανική υποστήριξη και στην πρόληψη πνευμονίας από αναρροφήσεις
- Στη μετά-νοσοκομειακή φροντίδα όπως είναι τα ιδρύματα, οι κλινικές, τα γηροκομεία, τα ΚΑΑ, τα εργαστήρια φυσικοθεραπείας αλλά κυρίως κατά τη διάρκεια μακροπρόθεσμης επανόδου με την επιστροφή στην οικία των ασθενών, όπου παρέχονται φυσικοθεραπείες επικεντρωμένες στην αντιμετώπιση προβλημάτων στην κινητικότητα και στην αναπνευστική λειτουργία, στην εκπαίδευση των ιδίων και των φροντιστών τους σε ό,τι έχει να κάνει με την εξοικονόμηση ενέργειας και την τροποποίηση της συμπεριφοράς, με στόχο την προώθηση της ανεξαρτησίας και την επιστροφή στην καθημερινότητα
Η αναπνευστική φυσικοθεραπεία συμβάλλει στη διαχείριση της αναπνευστικής δυσχέρειας και στη σταδιακή ανάκτηση της φυσιολογικής αναπνευστικής λειτουργίας. Κατά την αναπνευστική φυσικοθεραπεία, οι φυσικοθεραπευτές εκπαιδεύουν τους ασθενείς στην υιοθέτηση στάσεων που μειώνουν τη δύσπνοια, όπως είναι η πλάγια κατάκλιση με ανασηκωμένο κορμό ή η καθιστή θέση και φυσικά τους μεταδίδουν το αναπνευστικό πρότυπο μέσα από τη διδασκαλία του σωστού τρόπου αναπνοής. Η βελτίωση της φυσικής κατάστασης επιτυγχάνεται με προσαρμοσμένα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης μικρής διάρκειας που στοχεύουν στην αύξηση της μυϊκής δύναμης, στη βελτίωση της ισορροπίας και του συντονισμού, στη μείωση του άγχους και στην ανάκτηση ενέργειας. Ενδεικτικές ασκήσεις μπορεί να είναι κινήσεις με τους ώμους ή με τα πόδια από καθιστή θέση, επί τόπου βάδιση, ασκήσεις ισορροπίας, άρσεις από καθιστή σε όρθια θέση, ανέβασμα σκαλιών και πολλές άλλες. Οι ασκήσεις αυτές πρέπει να πραγματοποιούνται με την παρουσία φυσικοθεραπευτή που θα αξιολογεί την κατάστασης της υγείας κατά τη θεραπευτική άσκηση και την καταλληλότητα του επιπέδου άσκησης. Για παράδειγμα, εάν ο ασθενής μπορεί να πει μια πρόταση χωρίς παύση, τότε έχει δυνατότητα να αυξήσει το επίπεδο δυσκολίας ή αντίστοιχα να το μειώσει, εάν δεν μπορεί να πει μια πρόταση χωρίς λαχάνιασμα ή παύσεις κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν είναι εφικτή η πρόσβαση σε φυσικοθεραπευτή μπορεί να παρασχεθούν υπηρεσίες με τηλεθεραπεία. Η χρήση τηλεθεραπείας θα πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή, με κατάλληλη διαμόρφωση του χώρου, με παρουσία βοηθού ή φροντιστή κατά την εκτέλεση των ασκήσεων και μετά από ενδελεχή έλεγχο για την καταλληλότητα του ασθενή σε επίπεδο συννοσηροτήτων αλλά και δυνατότητας ανταπόκρισης και συνεργασίας μέσα από μια τηλεδιάσκεψη. Συνήθως γίνονται στα τελευταία στάδια της θεραπείας, αφού έχει προηγηθεί μια σειρά θεραπειών από κοντά.
Δεδομένων των ελλείψεων σε προσωπικό και των συνεχιζόμενων οικονομικών περιορισμών, θα χρειαστεί, καθώς φαίνεται, να περάσουν πολλά χρόνια για να αναπληρωθούν τα κενά και να ενισχυθεί η φυσικοθεραπεία, ώστε να φτάσουμε το μέσο επίπεδο των ευρωπαϊκών χωρών. Για αυτό άμεσα θα πρέπει να ενισχυθούν τα νοσοκομεία και οι κινητές δομές της ΠΦΥ με φυσικοθεραπευτές που θα μπορέσουν να υποστηρίξουν ασθενείς, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στους ηλικιωμένους και στα άτομα με αναπηρία και συννοσηρότητες, γιατί μπορεί να εμφανίσουν σημαντικές μακροπρόθεσμες ανάγκες αποκατάστασης με την ανάπτυξη σαφών κριτηρίων παραπομπής, σύμφωνα με τα εθνικά και διεθνή πρότυπα.
Αυτή η ενίσχυση των υπηρεσιών σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνει με αποδυνάμωση άλλων υπηρεσιών που προσφέρονται σε ασθενείς που δεν έχουν νοσήσει από COVID-19, διότι η διακοπή ή η μείωση των υπηρεσιών αποκατάστασης μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία και τα προσδοκώμενα λειτουργικά αποτελέσματα.
Πηγή: Εφημερίδα “Περί Υγείας”
