Περίληψη
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η συνοπτική αποτίμηση της υγειονομικής ανάπτυξης και η παρουσίαση της εξέλιξης των υφιστάμενων μοντέλων Διοίκησης στα Δημόσια Νοσοκομεία.
Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε ανασκόπηση Νομολογίας ΕΣΥ, επιλεγμένης βιβλιογραφίας (βιβλία και επιστημονική αρθογραφία) και αναζήτηση άρθρων και απόψεων στον Ημερήσιο Τύπο και στο διαδίκτυο.
Αποτελέσματα: Ο Διοικητής ενός Νοσοκομείου συνήθως ασχολείται με τις καθημερινές ανάγκες του Νοσοκομείου και σχεδιάζει βραχυπρόθεσμα σχέδια ανάπτυξης που πρέπει να λαμβάνουν την έγκριση του Διοικητικού συμβουλίου και την πολιτική και οικονομική έγκριση από το Υπουργείο Υγείας. Η εξάρτησή του από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας είναι άμεση και το περιβάλλον εργασίας ιδιαίτερα αγχωτικό και επισφαλές.
Συμπεράσματα: Η διασύνδεση της Διοίκησης του Νοσοκομείου με την πολιτική ηγεσία και η αναίτια αντικατάστασή της σε πολιτικές αλλαγές δεν είναι μόνο Ελληνικό Φαινόμενο, είναι ευρωπαϊκό και δρα ανασταλτικά στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων του Θεσμού. Η σχεδιαζόμενη αλλαγή στον τρόπο επιλογής Διοικητών από επιτροπή στην οποία συμμετέχουν πολλά ανεξάρτητα μέλη και η κατάργηση των Διοικητικών συμβουλίων με την επανεισαγωγή του θεσμού των συμβουλίων διοίκησης εμφανίζει θετικά και αρνητικά στοιχεία. Θετικό στοιχείο είναι διατήρηση του ενιαίου συστήματος διοίκησης σε επίπεδο Υγειονομικής Περιφέρειας και αρνητικό στοιχείο είναι ο περιορισμός του αποκεντρωμένου χαρακτήρα Διοίκησης που είχαν τα Νοσοκομεία ως αποκεντρωμένα και αυτόνομα Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Η αποτελεσματικότητα του νέου θεσμικού πλαισίου θα κριθεί στην πράξη με την αξιολόγηση των επιλογών που θα γίνουν, αλλά και με τις νέες δυνατότητες αξιολόγησης που δίνει η μηχανοργάνωση των υπηρεσιών υγείας, η συστηματική παρακολούθηση των οικονομικών στοιχείων και, κυρίως, η παρακολούθηση των δεικτών υγείας του πληθυσμού.
Κατάλογος Περιεχομένων
Περίληψη
Ιστορική αναδρομή
Εθνικό σύστημα υγείας
Οι Υγειονομικές Μεταρρυθμίσεις του ΕΣΥ
Αρμοδιότητες Διοικητών Νοσοκομείων
Αρμοδιότητες Διοικητικών Συμβουλίων
Διοίκηση σε Νοσοκομεία Ειδικού Καθεστώτος
Συμπεράσματα
Βιβλιογραφία
Ιστορική αναδρομή
Η Υγειονομική θωράκιση της Ελλάδας είχε εξαιρετικά βραδεία ανάπτυξη αφού και η ίδρυση του Υπουργείου Υγείας έγινε εκατό, περίπου χρόνια μετά την ίδρυση της Ελληνικής Δημοκρατίας 1. Στα πρώτα εκατό χρόνια, το Ελληνικό κράτος διέθετε την πλειοψηφία των πόρων του στον αγώνα των ενόπλων δυνάμεων για την απελευθέρωση του υπόδουλου Ελληνισμού. Πριν από την ίδρυση του Υπουργείου υπήρξε μια υποτυπώδης υγειονομική περίθαλψη με τους παρακάτω κύριους σταθμούς: 2,3
Την ίδρυση:
- του πρώτου υγειονομικού τμήματος, υπό την εποπτεία του Ιατρού του Όθωνα Witmer (1833),
- της Ιατρικής Σχολής (1837) (ιατροί και μαιευτές),
- των πρώτων νοσοκομείων όπως το Δημοτικό Νοσοκομείο της Αθήνας, το Νοσοκομείο Παίδων (1896), το Νοσοκομείο Πατρών «Ο Άγιος Ανδρέας» (1873) και το Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» (1881). 2,3
Μέχρι και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, υπήρχε μεγάλη έλλειψη επαγγελματιών υγείας, το επίπεδο υγείας ήταν χαμηλό και υπήρχε μεγάλη συχνότητα εμφάνισης φυματίωσης, λέπρας και αφροδισίων νοσημάτων. Το 1953 έγινε η πρώτη σοβαρή προσπάθεια ίδρυσης Εθνικού Συστήματος Υγείας με την ομόφωνη ψήφιση του διατάγματος 2592/53 που προωθούσε παρόμοιες ρυθμίσεις με το σύστημα της Αγγλίας. Δυστυχώς, η ανάπτυξη του Διατάγματος ήταν μερική, υλοποιήθηκαν μόνο η διάκριση της χώρας σε περιφέρειες, τα Κοινοτικά Ιατρεία και τα Συμβούλια Ιατρικής Αντίληψης. 2,3
Οι προσπάθειες για την υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος συνεχίστηκαν και με την πρόταση του Λουκή Πάτρα (1965) για θέσπιση οικογενειακού ιατρού με αμοιβή κατά πράξη και ενιαίου φορέα περίθαλψης, της ολοκληρωμένης πρότασης του ΚΕΠΕ για σύσταση ενιαίας εθνικής υπηρεσίας υγείας και ενιαίου φορέα ασφάλισης και κυρίως με το Νομοσχέδιο του Δοξιάδη που είχε αποδεχτεί την πλήρη και αποκλειστική απασχόληση, των νοσοκομειακών ιατρών και τη σύσταση Αγροτικών Ιατρείων και Κέντρων Υγειας., θεσμοί που υλοποιήθηκαν το 1983 με την ίδρυση του ΕΣΥ.2,3
Εθνικό σύστημα υγείας
Το ΕΣΥ είχε την υποστήριξη και των δυο κομμάτων που εναλλάχτηκαν τα τελευταία τριάντα χρόνια στην εξουσία και δεν αποτέλεσε εκλογικό διακύβευμα σε καμία εκλογική αναμέτρηση. Οι σοσιαλιστές είχαν αποδεχτεί την ελεύθερη επιλογή και την ύπαρξη ενός παράλληλου ιδιωτικού συστήματος και οι συντηρητικοί είχαν αποδεχτεί τις αρχές του κοινωνικού κράτους με ένα δημόσια χρηματοδοτούμενο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης 4.
Τα χαρακτηριστικά του ΕΣΥ που προβλέφθηκαν στον αρχικό νόμο, δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα στο σύνολό τους. Έχει αναπτυχτεί σε ικανοποιητικό βαθμό η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας καθ’ όλο το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο με το σύστημα εφημεριών στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια φροντίδα υγείας, η περιφερειακά αποκεντρωμένη διοίκηση του συστήματος (ΥΠΕ), η διοίκηση με επιστημονικές μεθόδους, ο έλεγχος με τη δημιουργία Σώματος Επιθεωρητών Υγείας Πρόνοιας, η αποκλειστική απασχόληση των ιατρών ενώ εκκρεμεί η πλήρης ανάπτυξη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, ιδιαίτερα στην ύπαιθρο όπου υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση κυρίως στα Κέντρα Υγείας και τα Περιφερειακά Ιατρεία τους. 5,6,7
Με την πρόσφατη σύσταση του ΕΟΠΥΥ ξεκινά μια προσπάθεια ανάπτυξης ενός διευρυμένου δικτύου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί η απαραίτητη δικτύωση μεταξύ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης με συνέπεια υστέρηση στην ποιότητα και στην αποτελεσματικότητα.. 8,9
Οι Υγειονομικές Μεταρρυθμίσεις του ΕΣΥ
Ο Νόμος 1397/1983 ως εκτελεστικός του Συντάγματος εκδόθηκε σύμφωνα με το άρθρου 21 παρ. 3 αυτού, υλοποιώντας έτσι την επιταγή για την λήψη ειδικών μέτρων για την προστασία της υγείας των πολιτών.10,11
Με το νόμο 1397/1983 καθιερώθηκε η αποκλειστική απασχόληση των Ιατρών του ΕΣΥ, η διοίκηση μέσω Διοικητικού Συμβουλίου και θεσμοθετήθηκαν τα νοσοκομεία ειδικού καθεστώτος.
Τα διοικητικά συμβούλια των Νοσοκομείων απαρτίζονταν κυρίως από Ιατρούς με ισχυρή και συχνά αυταρχική προσωπικότητα χωρίς κάποια ειδική εκπαίδευση, αλλά με αυξημένο επιστημονικό ή πολιτικό κύρος. Το μοντέλο διοίκησης ήταν ανάλογο με αυτό των οικογενειακών επιχειρήσεων. Η αντικατάσταση των μελών του Συμβουλίου μπορούσε να γίνει αναιτιολόγητα με απόφαση του Υπουργού. 10,11,12
Τα Νοσοκομεία Ειδικού Καθεστώτος ήταν τα εξης:
- Δρομοκαΐτειο: 1887, από το Ζωρζή Δρομοκαΐτη. Ψυχιατρικό Νοσοκομείο
- Παμμακάριστος: 1943. Ανήκει στη μονή «Παμμακαρίστου» της Καθολικής Εκκλησίας
- ΑΧΕΠΑ. Ιδρύθηκε με κονδύλια της ελληνικής ομογένειας. Με το Ν.2889/2001 είναι ανεξάρτητη μονάδα, με δικό του νομικό καθεστώς.
- Άγιος Σάββας: 1935. Εντάχθηκε στο ΕΣΥ με το ΠΔ 384/89.
- Κοργιαλένειο Μπενάκειο και Ασκληπιείο Βούλας. Είναι Ν.Π.Δ.Δ. του Ερυθρού Σταυρού που με το Π.Δ.594/85 εντάχθηκαν στο ΕΣΥ
- Καραμανδάνειο (παίδων Πατρών): 1938 και Σπηλιοπούλειο: 1922 κληροδοτήματα των αντιστοίχων δωρητών που έχουν ενταχτεί στο ΕΣΥ
- Ελπίς: 1842. Ήταν Δημοτικό Νοσοκομείο με πρόεδρο τo Δήμαρχο ή άλλον Δημοτικό σύμβουλο και Διοικητή που διορίζεται από το Υπουργείο Υγείας.
- Νοσοκομείο Παίδων Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού (1933) 10
- Το ινστιτούτο Νοσημάτων θώρακος10
Στη συνέχεια ακολούθησαν πολλές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση του εθνικού συστήματος υγείας. Παρακάτω παρατίθενται οι σημαντικότερες από αυτές που καθόρισαν τη λειτουργία του την τελευταία δεκαετία.
Α) Με τον νόμο 2889/2001, καθιερώθηκε η διαίρεση σε 17 υγειονομικές περιφέρειες και έγινε η πρώτη προσπάθεια αποκέντρωσης του συστήματος. Παράλληλα, έγινε ενοποίηση προνoιακών δομών με τον τομέα υγείας, όταν ολοκληρώθηκε η περιφερειακή συγκρότηση του συστήματος υγείας (ΠΕΣΥ, 2001) με τη μετατροπή του σε ΠΕΣΥΠ. Οι δομές που απορροφήθηκαν ήταν δομές του Υπουργείου Υγείας για την προστασία του παιδιού, της μητέρας και της οικογένειας όπως το ΠΙΚΠΑ, οι παιδουπόλεις, τα Ιατροκοινωνικά κέντρα, τα οικοτροφεία και τα ιδρύματα χρόνιων παθήσεων 14,5,11,13.
Με το τρίπτυχο «αξιολόγηση - αποκέντρωση - περικοπή δαπανών» οδηγηθήκαμε στη μετάθεση ευθυνών χωρίς να υπάρχει απαραίτητα η αντίστοιχη μεταφορά πόρων στην περίπτωση των παιδικών σταθμών, των Κέντρων Ανοικτής (Εξωϊδρυματικής) Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ) και του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι», τα οποία μεταβιβάστηκαν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση 7,5.
Με τη ίδρυση των ΠΕΣΥΠ τα νοσοκομεία που δεν ήταν ειδικού καθεστώτος έχασαν τη νομική τους αυτοτέλεια και έγιναν αποκεντρωμένες μονάδες τους. Αυτή η ένωση πολλών Νοσοκομείων σε ένα νομικό πρόσωπο προσπαθούσε να υλοποιήσει την ανάπτυξη περιφερειακής αποκεντρωμένης πολιτικής υγείας.
Β) Στη συνέχεια, δημοσιεύθηκε ο Ν. 3329/2005, με τον οποίο ο νομοθέτης προέβη σε συνολική αναμόρφωση του οργανωτικού σχήματος του Ε.Σ.Υ. Τα ΠΕΣΥΠ μετατράπηκαν σε ΔΥΠΕ, υγειονομικές περιφέρειες που είχαν την υψηλή εποπτεία των νοσοκομείων και αυτά απέκτησαν ξανά χαρακτήρα αυτόνομων ΝΠΔΔ. Αυτή η αλλαγή ενίσχυσε τον αποκεντρωμένο χαρακτήρα του συστήματος αλλά αποδυνάμωσε τις Υγειονομικές Περιφέρειες, μεταφέροντας αναρμοδιότητές τους στα συμβούλια των Νοσοκομείων. Με αυτό το νόμο, θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα αποφοίτων ΑΤΕΙ να καταλαμβάνουν θέση Διοικητή αν διαθέτουν τα απαιτούμενα προσόντα, καταργήθηκαν οι θέσεις των Αναπληρωτών Διοικητών που ήταν πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, ενώ οι διοικητές και οι αναπληρωτές διοικητές έπαψαν να προΐστανται αποκεντρωμένων μονάδων, όπως γινόταν στο παρελθόν αλλά σε αυτόνομα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και ο διορισμός τους γινόταν με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με διετή θητεία. Επίσης, με αυτό το νόμο θεσπίστηκαν συγκεκριμένες και αυτοτελείς αρμοδιότητες για τον αναπληρωτή Διοικητή. 11,14
Γ) Με τον νόμο 3527 του 2007 μειώθηκαν οι υγειονομικές Περιφέρειες (ΔΥΠΕ) από 17 σε 7 άλλαξε η έδρα αυτών, καταργήθηκαν τα διοικητικά συμβούλια αυτών και η Διοίκηση ασκείται από τον Διοικητή και τους δύο Υποδιοικητές της ΥΠΕ. 15
Αυτή η αλλαγή συνδυάστηκε με τον νόμους 3580 και 3599 του 2007 που εισήγαγαν το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις προμήθειες στα νοσοκομεία. Επίσης, με αυτές τις αλλαγές θεσμοθετήθηκε η χωρίς αποζημίωση απομάκρυνση Διοικητών και υποδιοικητών και η δυνατότητα τρίμηνης απόσπασης Διοικητών υγειονομικών περιφερειών και διοικητών/ υποδιοικητών νοσοκομείων.16
Δ) Με τον νόμο 3868 του 2010 ορίστηκαν οι αναπληρωτές διοικητές ως αντιπρόεδροι των νοσοκομείων. 17
Με τον νόμο 3918 του 2011 δόθηκε η δυνατότητα στο ίδιο πρόσωπο να κατέχει περισσότερες από μία θέση διοικητή οργανισμού με προσαύξηση της αμοιβής του και δόθηκε η αρμοδιότητα έλεγχου όλων των ορθοπεδικών και ογκολογικών κλινικών στην Α Υυγειονομική Περιφέρεια Αττικής.18
Πρόσφατα με τον νόμο 4025 του 2011 έγιναν οι συγχωνεύσεις των προνιακών δομών και αναπτύχθηκε λειτουργική διασύνδεση των προνοιακών δομών με τα νοσοκομεία του ΕΣΥ, θεσμοθετήθηκε η δυνατότητα του Διοικητή να μεταβιβάζει αρμοδιότητες στους υποδιοικητές και η συμμέτοχή τους στα συμβούλια των νοσοκομείων.19
Με τον Νόμο 4052/12, προγραμματίστηκε η συγχώνευση νοσοκομειακών δομών από το 2013, διατηρήθηκαν οι διατάξεις του νόμου 3329 για τα προσόντα και τις αρμοδιότητες των διοικητών – υποδιοικητών και επαναφέρθηκαν οι διατάξεις του νόμου 2889 του 2001 για προκήρυξη των Θέσεων με συμβόλαιο αποδοτικότητας. Η αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων γίνεται από επιτροπή με πολλά ανεξάρτητα μέλη αυξημένου κύρους. 20
Τα απαραίτητα επαγγελματικά χαρακτηριστικά, τα κριτήρια επιλογής και ο τρόπος αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας της διοίκησης δεν έχουν σαφώς καθοριστεί.
Η αποτελεσματικότητα του νέου θεσμικού πλαισίου θα κριθεί στην πράξη με την αξιολόγηση των επιλογών που θα γίνουν αλλά και με τις νέες δυνατότητες αξιολόγησης που δίνει η μηχανοργάνωση των υπηρεσιών υγείας, η συστηματική παρακολούθηση των οικονομικών στοιχείων και κυρίως η παρακολούθηση των Δεικτών υγείας του πληθυσμού.
Αρμοδιότητες Διοικητών Νοσοκομείων
Ο Διοικητής του Νοσοκομείου έχει την ευθύνη της οργάνωσης, συντονισμού, ελέγχου και εύρυθμης λειτουργίας όλων των Υπηρεσιών του Νοσοκομείου. Ενημερώνει το χάρτη υγείας του Νοσοκομείου, εκπονεί το επιχειρησιακό σχέδιο δράσης του Νοσοκομείου, το σχέδιο αντιμετώπισης μαζικών καταστροφών, εισηγείται στο Δ.Σ. τη δημιουργία, μείωση ή συγχώνευση μονάδων ή τμημάτων του, την ανέγερση, επέκταση, αναδιάταξη και ανακατανομή των κτιριακών και λοιπών υποδομών του Νοσοκομείου, αξιολογεί τις προτάσεις των Υπηρεσιών και του προσωπικού, αποφασίζει για τις μετακινήσεις προσωπικού εντός των διοικητικών ορίων της ευθύνης του. Αναθέτει προσωρινά καθήκοντα στο προσωπικό, παρακολουθεί την οικονομική διαχείριση, τη σωστή εκτέλεση του προϋπολογισμού και το πρόγραμμα προμηθειών. Συγκαλεί το Δ.Σ. του Νοσοκομείου, προεδρεύει στις συνεδριάσεις του και συντάσσει την ημερήσια διάταξη.
Μπορεί να μεταβιβάζει με πράξη του στον Αναπληρωτή Διοικητή του Νοσοκομείου και σε ιεραρχικά υφιστάμενα του όργανα την εξουσία να υπογράφουν με εντολή του, πράξεις ή άλλα έγγραφα της αρμοδιότητάς του και να ασκούν συγκεκριμένες αρμοδιότητες. Ο αναπληρωτής Διοικητής του Νοσοκομείου έχει την αρμοδιότητα της πληροφορικής - μηχανοργάνωσης, της εκπαίδευσης, της πιστοποίησης ποιότητας του Νοσοκομείου. Κυριότερο έργο του είναι ο συντονισμός και η εποπτεία του προγράμματος εφημεριών.14,20,21
Αρμοδιότητες Διοικητικών Συμβουλίων
Το διοικητικό συμβούλιο της υγειονομικής περιφέρειας ή το Διοικητικό συμβούλιο του Νοσοκομείου όταν υπάρχουν αυτόνομες αποκεντρωμένες μονάδες (μοντέλο νόμου 3329 ή νοσοκομεία ειδικού καθεστώτος), εγκρίνει το επιχειρησιακό σχέδιο, τη μείωση τμημάτων, τις προμήθειες, τις αλλαγές στον οργανισμό, τον προϋπολογισμό, την αποδοχή δωρεών, τις εκπαιδευτικές άδειες και γενικότερα τις προτάσεις του Διοικητή.14,20
Διοίκηση σε Νοσοκομεία Ειδικού Καθεστώτος
Με τον αρχικό νόμο για το ΕΣΥ αλλά και με τον 2889 του 2001 ορίζεται πως τα νοσοκομεία ειδικού καθεστώτος λόγω ύπαρξης διαθηκών, διατηρούν των χαρακτήρα και τις ειδικές διατάξεις που τα διέπουν. Τα διοικητικά συμβούλια των νοσοκομείων αυτών συγκροτούνται με ειδικές διατάξεις όπως στο Ελπίς όπου πρόεδρος είναι ο Δήμαρχος Αθηναίων ή Δημοτικός σύμβουλος. Σε αυτά, οι αρμοδιότητες του Διοικητή είναι μόνο εισηγητικές προς το ΔΣ και στον πρόεδρο του Νοσοκομείου. 10
Το καθεστώς αυτό προστατεύεται από το άρθρο 109 του συντάγματος. Προσπάθεια για αλλαγή της διάταξης έγινε με το άρθρο12 του νόμου 3329/2005 για τα νοσοκομεία Παμμακάριστος Δρομοκαείτειο και Παίδων Αγλαΐα Κυριακού. Σε αυτά τα νοσοκομεία ορίστηκε ως Πρόεδρος, ο Διοικητής του Νοσοκομείου, με αποφάσεις όμως του Συμβουλίου της Επικρατείας (1574/2006) κρίθηκε πως οι διοικητές δεν μπορούν να είναι πρόεδροι ή μέλη αυτών των Διοικητικών Συμβουλίων και με μεταγενέστερη απόφαση του ΣΤΕ 956/2011 (25/2/2010) υποβαθμίστηκε ακόμα περισσότερο ο ρόλος του Διοικητή μιας και η ολομέλεια του Συμβουλίου αποφάσισε πως ο Διοικητής δεν αποτελεί το μονοπρόσωπο όργανο διοίκησης αλλά συνδέεται με υπαλληλική σχέση με το ΝΠΔΔ και έχει μια ανώτατη θέση στην ιεραρχία. 22,23
Αυτές οι αποφάσεις δημιουργούν σοβαρό πρόβλημα δυσλειτουργίας σε πολλά από αυτά και δημιουργείται σύγχυση για το ποιος έχει την αρμοδιότητα να λειτουργεί ως το ανώτερο όργανο διοίκησης. Τέτοια σύγχυση μπορεί να προκαλέσει ακυρότητα αποφάσεων και δυσχέρειες στην καθημερινή λειτουργία του νοσοκομείου. Είναι σαφές πως αν δεν υπάρξει συνταγματική αναθεώρηση ή νέα νομοθετική ρύθμιση αρμοδιοτήτων, οι διοικητές σε αυτά τα νοσοκομεία θα έχουν λιγότερες αρμοδιότητες από αυτές που έχουν σε άλλα νοσοκομεία μιας και οι πρόεδροι και τα Διοικητικά Συμβούλια απολαμβάνουν την προστασία ειδικών διατάξεων.
Συμπέρασμα
Αξιολογώντας αυτές τις νομοθετικές παρεμβάσεις όπως έχουν προκύψει με το πέρασμα των ετών ως αποτέλεσμα της εξέλιξης και ωρίμανσης του υγειονομικού θεσμού δημόσιου χαρακτήρα στην Ελλάδα, διαπιστώνεται ότι το νοσοκομείο αναγνωρίζεται πλέον ως μια μεγάλη επιχείρηση, για την ορθή και αποτελεσματική διοίκηση της οποίας απαιτείται να επιλεγούν με αντικειμενικά κριτήρια «επαγγελματίες μάνατζερ», με υψηλά τυπικά αλλά κυρίως ουσιαστικά προσόντα οι οποίοι θα τεθούν σε ένα ανταποδοτικό σύστημα αμοιβών και των οποίων η αποτελεσματικότητα πρέπει να κρίνεται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
Ζητούμενη βεβαίως προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία του θεσμού του ΕΣΥ είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού συστήματος διοίκησης που θα αντιμετωπίσει τις συσσωρευμένες παθογένειες.[Κ1]
Οι σημαντικότερες παθογένειες συνίστανται στην έλλειψη αποτελεσματικών εργαλείων ανάλυσης των μεταβλητών δαπανών, την ανυπαρξία συγκριτικής αξιολόγησης διοικήσεων νοσηλευτικών μονάδων, την απουσία σαφών κριτηρίων αξιολόγησης και προγραμματικών στόχων, το γραφειοκρατικό σύστημα διοίκησης, την έκρηξη των δαπανών, τις ελλείψεις σε δυναμικό και υποδομή, τη χαμηλή διοικητική αυτοτέλεια, την έλλειψη υπευθυνότητας των διευθυντών τμημάτων, την ανυπαρξία επιχειρηματικής κουλτούρας των εργαζομένων και κυρίως την αδυναμία παροχής κατευθυντήριων εντολών λόγω ανυπαρξίας αναπτυξιακής πολιτικής. 24,25,26
Παρά τα συσσωρευμένα προβλήματα, με συστηματική προσπάθεια εκσυγχρονισμού μέσα σε από ένα πλαίσιο συνδυασμένων δράσεων με κυριότερα χαρακτηριστικά την Ανάπτυξη και την Ποιότητα είναι δυνατή η οργάνωση μιας αποτελεσματικής Διοίκησης.
Η αποτελεσματική διοίκηση προϋποθέτει την αλλαγή νοοτροπίας με την μορφή «κύματος» σε όλα τα επίπεδα του οργανισμού και όχι μόνο στην κορυφή και την αξιοποίηση εξειδικευμένων στελεχών με αξιόλογες προπτυχιακές και διοικητικοοικονομικού κυρίως χαρακτήρα μεταπτυχιακές σπουδές ή/και επιτυχημένη αποδεδειγμένη επαγγελματική εμπειρία στις διοικήσεις οργανισμών ή φορέων, αλλά κυρίως με διοικητική κουλτούρα, με ισχυρή προσωπικότητα και στρατηγικές προτάσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση και επίλυση των εστιών παθογένειας του ελληνικού Εθνικού Συστήματος Υγείας. 27
Βιβλιογραφία
- Χλέτσος Μ. «Σκέψεις γύρω από την ύπαρξη Κράτους Πρόνοιας στην Ελλάδα»http://library.panteion.gr:8080/dspace/bitstream/123456789/1584/1/hletsos_leviathan_10.pdf
- Θωμαΐδης ? (1973) Γιάννης Τούντας «Υπηρεσίες Υγείας» Εκδόσεις [Κ2] Οδυσσέας Νέα Υγεία σελ 484
- ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ι. ΔΑΡΔΑΒΕΣΗΣ «Η ιστορική πορεία του Υπουργείου Υγείας στην Ελλάδα (1833-1981)» IATPIKO BHMA • ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008
- Κώστας Δίκαιος «Πολιτικά κόμματα και πολιτική υγείας : η υγειονομική περίθαλψη ως πολιτικό διακύβευμα» 74- 93 στο Κυριάκος Σουλιώτης «Πολιτική και Οικονομία της Υγείας», εκδ Παπαζήση,
- Χρήστος Ζηλιδης «Αρχές και εφαρμογές Πολιτικής υγείας – Η ΜΕΤΑΡΥΘΜΙΣΗ 2000 -2004», Επιστήμες Διοίκησης και οικονομίας της υγείας σελ 116-117, 245-251και 200-201 «ενοποίηση υγείας πρόνοιας» - αδρός απολογισμός.
- Οικονόμου Χ, «Πολιτικές Υγείας στην Ελλάδα και τις Ευρωπαϊκές Κοινωνίες» , εκδ ? Τόπος ? έτος ? σελ 186- 194,257
- Μάνος Σαββάκης, Ανακοίνωση στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μονάδων Κοινωνικής Φροντίδας, Άγιος Νικόλαος, 9-10 Μαΐου 2011. Αναδιάρθρωση των Κρατικών Πολιτικών στο Χώρο της Υγείας: Προς την Εγκαθίδρυση μιας Ηθικής της Επικοινωνίας;
- Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΕΟΠΥΥ 3/1/ 2012http://liaropoulos. wordpress. com
- Χρήστος Ζηλίδης «Οι Απαιτήσεις της Ασφαλιστικής Κρίσης στην Υγεία και ο ΕΟΠΥ», «Η Ημερησία», Πέμπτη 14 Απριλίου 2011
- ΝΟΜΟΣ - 1397 - 1983. Εθνικό σύστηµα υγείας
11. Αθανασία Αλεξιάδου «Η Μεταρρύθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγειας», ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH
12. Καρατζάς, Νίκος «Η ώρα των μάνατζερ στα νοσοκομεία», Βήμα 20/09/2007
13. Ν. 2889/2001 - Βελτίωση και εκσυγχρονισμός του Εθνικού Συστήματος Υγείας και άλλες διατάξεις
14. Ν. 3329/2005 - Εθνικό Σύστημα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και λοιπές διατάξεις
15. NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3527 Κύρωση συμβάσεων υπέρ νομικών προσώπων εποπτευόμενων από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και λοιπές διατάξεις. 3527 του 2007
16. NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3580 & 3599/2007
17. NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3868/2010
18. NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3918/2011
19. NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4025/2011
20. NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4052/2012
21. Αθανασία Αλεξιάδου «ΤO KANONIΣTIKO ΠΛAIΣIO ΛEITOYPΓIAΣ NOΣOKOMEIOY ΕΣΥ» http://www.special-edition.gr
/pdf_dioik_enim/pdf_de_54/alexiadou.pdf, ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH
22. Απόφαση Συμβουλίου της Επικρατείας (1574/2006)
23. Απόφαση Συμβουλίου της Επικρατείας 956/2011 (25/2/2010
24. Γ. Αναγνώστου και Οικονομοπούλου Χριστίνα, «Η εισαγωγή του Θεσμού του Διοικητή Στα Ελληνικά Δημόσια Νοσοκομεία, Μια πρώτη αποτίμηση του Θεσμού» ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH τεύχος 27, Σεπτέμβριος 2003
25. Βασίλης Ν. Κέφης «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΠΙΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»http://www.special-edition.gr/pdf_dioik_enim/pdf_de_53/kefis.pdf ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH Βασίλης Ν. Κέφης τεύχος 48
26. Κ. Σουλιώτη,Σ. Γκρέγκορυ, Α. Μπαλασοπούλου, Γ. Κυριόπουλου, «ΛHΨΗ ΑΠΟΦAΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟIΚΗΣΗ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕIΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛAΔΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚA ΕΥΡHΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΜΕΛEΤΗ: «HOSPITAL . ≪SPOUDAI≫, Vol. 59, No 1-2, (2009), University of Piraeus, pp. 142-174
27. Richard B. Saltman, Antonio Durαn,Hans F.W. Dubois,» Governing Public Hospitals Reform strategies and the movement towards institutional autonomy» World Health Organization 2011, on behalf of the European Observatory on Health Systems and Policies
https://www.facebook.com/notes/lefteris-bournousouzis/%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CF%85%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-e%CF%80%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE-%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%87%CF%8E%CE%BD-%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82/390646380987955
